
रमेश कार्की, चितवन
विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत भरतपुर चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज र नारायणी र राप्ती नदीले घेरिएको नेपालको प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्य स्थल हो। भरतपुर महानगरपालिका विभिन्न सम्पदाले धनी छ। पर्यटकहरू भरतपुरको पर्यटकीय क्षेत्रहरू पत्ता लगाउन यसका सम्भावनाहरू पहिचान गर्न र रूपान्तरित भरतपुरको प्रत्यक्ष अनुभव गर्नका लागि पर्यटकहरू आउँछन्। भरतपुरको मुख्य आकर्षण यहाँको सांस्कृतिक विविधता, भौगोलिक विविधता, प्राकृतिक अवस्था र परिदृश्यमा छ। भरतपुर चितवनमा घुम्न लायक ठाउँहरू मध्ये यी महत्वपूर्ण पर्यटकीय गन्तब्य स्थलहरु हुन्।
मेघौली
चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज र दुई प्रमुख नदी राप्ती र नारायणीले घेरिएको सुन्दर पर्यटकीय सहर मेघौली नेपालको जंगल सफारीको मुख्य केन्द्र हो। टाइगर टॉप्स जंगल लजले यस साहसिक कार्यको लागि गेट वेको रूपमा कार्य गर्दछ, जंगल सफारीहरू सुरु गर्दै छन्। भरतपुर चित्रसेन नगरपालिकादेखि वडा नं २७ सम्म २५ किलोमिटर पश्चिममा अवस्थित मेघौलीले इको टुरिज्मको विकासमा निकै महत्व राखेको छ। चार सामुदायिक वनसहित बाघ, गैंडा र मृगको दुर्लभ दृश्यावलोकनका साथै गैँडा पार्क निर्माण, पशु उद्धार केन्द्र, थारु साँस्कृतिक सङ्ग्रहालय, प्यारा जङ्गल क्याम्प, हिमाली तथा आदिवासी सांस्कृतिक अनुभव र हात्तीको सवारी, क्यानोइङजस्ता आकर्षणहरू छन्। माचन बस्ने, चरा अवलोकन र जीप सफारीले यसलाई प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्य बनाएको छ। हात्ती पोलोको लागि पहिलो स्थानको रूपमा विश्वभर प्रख्यात मेघौलीले हवाई, स्थल र जलमार्गबाट सहज पहुँच प्रदान गर्दछ। नजिकैका आकर्षणहरूमा चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज, गोलाघाट र भोजबाबा समावेश छन्। समुन्द्री सतहदेखि २२५ मिटरसम्मको उचाइमा रहेको मेघौलीले होमस्टेदेखि सुविधासम्पन्न होटलसम्मको आरामदायी आवास उपलब्ध गराउँछ।
पटिहानी
भरतपुर कसरा सडक खण्डमा पर्ने भरतपुर मेट्रो वडा नम्बर २२ मा रहेको कमलपोखरीमा विभिन्न प्रजातिका कमलका फूलले पर्यटकलाई मनमोहक आनन्द दिन्छ। गोही प्रजनन केन्द्र, विक्रम बाबा, निकुंज र सामुदायिक वन जस्ता आकर्षणहरू नजिकै छन्। यस क्षेत्रमा सुविधासम्पन्न होटलहरूको स्थापनाले आन्तरिक र बाह्य पर्यटकहरूलाई प्राकृतिक र सांस्कृतिक आनन्दको अनुभूति दिन्छ। नेपाल सरकारको सयौं गन्तव्यको रूपमा सूचीकृत पर्यटन क्षेत्रमा निर्माण गरिएको छाता टावरले यस क्षेत्रलाई थप आकर्षण थपेको छ। छाता सडकको निर्माणमा लगभग ४५० फाइबर छाताहरू समावेश छन् र पर्यटकहरूले छाया क्षेत्रबाट १२० मिटर पैदल यात्रा गर्न सक्छन्। दृश्यावलोकन, सेल्फी गेट, रेस्टुरेन्ट, शौचालय, पार्किङ, बस्ने ठाउँ र अन्य सेवाहरू उपलब्ध भएकाले पर्यटकहरूले यस गन्तव्यको प्राकृतिक वातावरणमा रमाइलो पलहरू अनुभव गर्छन्।
देवघाट धाम
भरतपुरबाट ६ किलोमिटर उत्तरमा त्रिशूली र कालीगण्डकी नदीको संगममा अवस्थित देवघाट धाम धार्मिक महत्वका कारण प्रसिद्ध धार्मिकस्थल हो। समुद्र सतहबाट २०० मिटरदेखि ५७५ मिटरसम्मको उचाइमा रहेको देवघाटलाई शान्ति र आध्यात्मिक उन्नतिको लागि उत्कृष्ट क्षेत्र मानिन्छ। चितवन र तनहुँ जिल्लाको दिशामा गौशाला आश्रम, चक्रेश्वर शिला, सीता गुफा, वशिष्ठ गुफा, हरिहर मन्दिर, महेश सन्यास आश्रम, राम मन्दिर, यज्ञशाला, कठस्तुपा, सिद्धि गणेश, गोपीधाम, सूर्यकुण्ड लगायतका धार्मिक स्थलहरु रहेका छन्। वशिष्ठ ऋषि, राजा मणि मुकुन्द सेन, प्रताप शाह, लेखनाथ पौड्याल, सिद्ध गलेश्वर बाबा जस्ता प्रतिष्ठित व्यक्तित्वहरूले यस पवित्र भूमिमा तपस्याद्वारा बुद्धत्व प्राप्त गरेको मानिन्छ।
बीस हजार ताल (बीस हजारी ताल)
पूर्वी चितवनबाट ल्याइएको नहरका कारण भरतपुर चौबिसाकोठीबाट ९ किलोमिटर उत्तरपूर्वमा अवस्थित बीस हजार ताल (बीस हजार पोखरी) निर्माण भएको हो। बाँधबाट बनेका धेरै पोखरीहरू मध्ये अधिकांश बीस हजार फिटभन्दा बढी गहिरो छन्, नामकरण गरिएको बीस हजार ताल जैविक विविधताले धनी विश्व रामसार स्थलको रूपमा सूचीकृत छ। सौराहाको टिकौली सामुदायिक वनबाट जीप सफारी वा बरण्डा वन हुँदै हात्तीको सवारीले लोपोन्मुख प्रजातिहरु बाघ, गैँडा, मृग, बाँदरलगायतका दुर्लभ वन्यजन्तुको अवलोकन गरी बीस हजार ताललाई पर्यटकीय क्षेत्र बनाउँछ। बरन्डाभारको वन्यजन्तु करिडोरभित्र पर्ने बिस हजार ताल क्षेत्र विभिन्न प्रजातिका रुखका कारण प्रख्यात छ। चारभाइ ताल, बेतघारी ताल जस्ता विभिन्न आकारका पोखरी, विविध प्रजातिका वनस्पति तथा जीवजन्तु, पुतली, गोही र विविध वन्यजन्तु यहाँका आकर्षण हुन्। पर्यटकीय सुविधाहरु जस्तै विश्राम स्थल, टावर, खानेपानी, शौचालय, सूचना केन्द्रहरु निर्माण भएकाले पर्यटकले सत्रहजार तालदेखि बीस हजार ताल, रातमाटे ताल, अठार हजार ताल, मयुर ताल, किङ्फिसर ताल, दक्षिणी तालको ताल घुम्न सक्छन्। काली ताल, लक्ष्मी ताल र बटुली पोखरीसम्म जङ्गल पदयात्रा, डुङ्गा विहार, जीप सफारी, गाउँ भ्रमण र सांस्कृतिक अवलोकन जस्ता गतिविधिहरू उपलब्ध छन्।
नारायणी समुद्र तट क्षेत्र
नारायणी पुलदेखि गौरीशंकर मन्दिरसम्मका धार्मिक स्थल, जोर कुसुम, नारायणी नदी, बालुवामा हुने सामुद्रिक खेलकुद, दियालो बङ्गला र महोत्सवस्थल यहाँका थप आकर्षण हुन्। भाटपुइर महानगरपालिकाको वाटरपार्क सहितको प्रस्तावित नारायणी मिडवे मोडलले उत्साही पर्यटकलाई प्रशस्त मनोरञ्जन प्रदान गर्दछ। भरतपुर महानगरपालिका वडा नं ३ कार्यालय नजिकै निर्माण गरिएको झोलुङ्गे पुल, टापु, पिकनिक स्थल, गैंडा, मृगलगायत विभिन्न प्रजातिका वन्यजन्तु अवलोकन, डुङ्गा विहार यहाँका मुख्य आकर्षण हुन्। काठमाडौं-पोखराबाट हवाई मार्ग, मुग्लिन वा त्रिवेणीधाम जलमार्ग र सडकमार्गबाट सहज पहुँच भएकाले भरतपुर र नारायणगढ बजारहरूले यस क्षेत्रमा आउने पर्यटकहरूलाई बस्नका लागि पर्याप्त आरामदायी होटलहरू उपलब्ध गराउँछन्।
चौकीडाँडा \ कविलासगढ़ी
भरतपुर महानगरपालिकाको नारायणगढ बजारबाट करिब १८ किलोमिटर पूर्वमा रहेको भोर्लेमा करिब आधा घण्टाको उकालो पैदल यात्रापछि समुन्द्री सतहबाट करिब १ हजार १ सय मिटरको उचाइमा रहेको चौँकीडाँडा पुग्न सकिन्छ। यसका साथै यस रुटबाट करिब ६ किलोमिटर रहेको पदमार्गको बीचबाट चौकीडाँडा पुग्न सकिन्छ। यो महानगरमा २९ वटा वडा छन्। भरतपुर महानगरपालिकाका २९ वटा वडा लालीगुरास, सुनाखरी र सुनागभा फुल्ने ठाउँ हुन्। महानगरपालिकाले चौकीडाँडालाई हिल स्टेशनको रुपमा विकास गर्दैछ। चौंकीडाँडालाई हिमाली शृङ्खला, घुमाउरो नारायणी नदी र समथल समथल क्षेत्रको विशाल दृश्यावलोकन गर्ने ठाउँको रूपमा विकास गरिएको छ। यसै वर्षदेखि चौकीडाँडामा प्याराग्लाइडिङजस्ता साहसिक खेलको पनि थालनी गरिएको छ। यो साहसिक खेलकुदले यस क्षेत्रमा पर्यटन गतिविधि बढाउन पनि सहयोग गरेको छ। भरतपुर महानगरपालिकाको प्राचीन ऐतिहासिक स्थल कबिलासगढी चौकीडाँडाबाट २५ किलोमिटर पश्चिममा अवस्थित छ। भरतपुर बजार क्षेत्र कबिलासगढीबाट एक रमणीय स्थलको रूपमा अवलोकन गर्न सकिन्छ। यो ठाउँ गुरुङ जातिको परम्परागत नाच, नाच र लोप उन्मुख चेपाङ बस्तीका लागि प्रसिद्ध छ, जहाँ चेपाङ संस्कृति पनि अवलोकन गर्न सकिन्छ। त्यसैगरी प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्यसँगै भरतपुर महानगरपालिकामा जगतपुर, गैँडा अभयारण्य, बटुली पोखरी, कसारा, गोलाघाट, बागेश्वरीलगायतका आकर्षण रहेका छन्। त्यसैगरी महानगरपालिकामा भरतपुर ११ को गणेशधाम, बि.पी. शान्तिनगर वन, गञ्जीपुर, सिमरी टाउन, महाबौद्ध स्तुपा, गैंडा ताल, धनगढी मन्दिर, चितवन प्रदर्शनी केन्द्र, बखाना बहुउद्देश्यीय सहकारी, रानीपोखरी, प्राङ्गरिक कृषि उत्पादन सहकारी संयुक्त राप्ती नदी, सामुदायिक वन क्षेत्र पनि आकर्षक पर्यटकीय गन्तब्य स्थलहरु हुन्।